اگر سرعت برایتان مهم‌تر از هر چیز است، احتمالا از شنیدن نام سولانا (Solana)، هیجان‌زده خواهید شد. شبکه‌ای که توانسته بلاکچین را از محدودیت سرعت و کارمزد بالا نجات دهد و تجربه‌ای شبیه اینترنت مدرن برای تراکنش‌های رمزارزی بسازد. درحالی‌که اتریوم و بیت‌کوین هنوز با محدودیت تعداد تراکنش در ثانیه دست‌وپنجه نرم می‌کنند، سولانا با استفاده از فناوری منحصربه‌فرد خود، وعده هزاران تراکنش در هر ثانیه را می‌دهد؛ آن هم بدون فدا کردن امنیت یا تمرکززدایی.
در این مقاله از بلاگ صراف، به‌زبان ساده بررسی می‌کنیم که ارز سولانا چیست، چطور کار می‌کند، چه کاربردهایی دارد و چرا توکن بومی آن یعنی SOL به یکی از پرتقاضاترین رمزارزهای بازار تبدیل شده‌است. اگر می‌خواهید بدانید آیا سولانا می‌تواند نسل بعدی بلاکچین‌ها باشد، تا انتهای این مطلب با ما همراه بمانید.
سولانا (solana) چیست؟
سولانا پلتفرم بلاکچینی متن‌باز و بسیار سریعی است که با هدف حل مشکل مقیاس‌پذیری در بلاکچین‌ها طراحی شد. این شبکه با استفاده از فناوری نوآورانه‌ای به نام Proof of History (اثبات تاریخ) قادر است هزاران تراکنش را در هر ثانیه با کارمزدی بسیار ناچیز پردازش کند. به عبارت ساده، سولانا مثل بزرگراهی است که ترافیک تراکنش‌ها را بدون توقف مدیریت می‌کند. همین ویژگی باعث شده توسعه‌دهندگان زیادی از سراسر دنیا، پروژه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi)، بازی‌های بلاکچینی و NFT خود را روی شبکه سولانا بسازند.
ارز دیجیتال سولانا چیست؟
توکن سولانا، ارز بومی بلاکچین سولاناست. از این ارز برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها، پاداش‌دهی به اعتبارسنج‌ها (Validators) و همچنین مشارکت در تصمیم‌های حاکمیتی شبکه استفاده می‌شود.عرضه کل SOL حدود ۵۱۱ میلیون واحد است و بخشی از آن در گردش بازار قرار دارد. طبق داده‌های CoinMarketCap، سولانا در مهر ۱۴۰۴ در میان ۱۰ رمزارز برتر بازار ازنظر ارزش کل قرار گرفته‌است. توکن SOL علاوه‌بر کاربرد شبکه‌ای، در حوزه سرمایه‌گذاری هم محبوب است و بسیاری از کاربران آن را به‌عنوان دارایی بلندمدت نگهداری می‌کنند.
تاریخچه سولانا
مهندس سابق شرکت کوالکام، آناتولی یاکوونکو (Anatoly Yakovenko)در سال ۲۰۱۷ میلادی (۱۳۹۶ شمسی)، سولانا را پایه‌گذاری کرد. او هنگام کار روی سیستم‌های توزیع‌شده متوجه شد که سرعت پایین بلاکچین‌ها ناشی از عدم وجود ساعت واحد برای ثبت تراکنش‌هاست.به همین دلیل، ایده اثبات تاریخ (Proof of History) را مطرح کرد؛ سیستمی که می‌تواند ترتیب تراکنش‌ها را بدون نیاز به هماهنگی بین نودها تعیین کند. در سال 1399 (2020 میلادی)، شبکه‌ی اصلی سولانا (Mainnet Beta) راه‌اندازی شد و به‌سرعت مورد استقبال پروژه‌های دیفای و NFT قرار گرفت. امروزه صدها پروژه فعال در اکوسیستم سولانا مشغول به کارند.
کاربرد سولانا چیست؟
شبکه سولانا فراتر از یک بستر برای انتقال ارز دیجیتال است. این بلاکچین با فراهم کردن زیرساختی سریع، ارزان و مقیاس‌پذیر، به پلتفرمی چندمنظوره برای توسعه‌ی برنامه‌های غیرمتمرکز (DApp) تبدیل شده‌است. بسیاری از پروژه‌هایی که پیش‌تر به‌دلیل محدودیت سرعت و کارمزد در شبکه‌هایی مانند اتریوم با مشکل روبه‌رو بودند، اکنون با مهاجرت به سولانا توانسته‌اند عملکرد خود را بهبود دهند.
در اکوسیستم سولانا، توسعه‌دهندگان می‌توانند هر نوع برنامه غیرمتمرکزی را اجرا کنند؛ از صرافی‌های غیرمتمرکز و پلتفرم‌های وام‌دهی گرفته تا بازی‌های NFT و سیستم‌های پرداخت همتا‌به‌همتا. ترکیب سرعت بالا و کارمزد پایین، باعث شده کاربران هم تجربه‌ای روان‌تر و قابل‌اعتمادتر نسبت‌به بسیاری از بلاکچین‌های دیگر داشته باشند. درحال حاضر، مهم‌ترین کاربردهای سولانا شامل موارد زیر است:
- دیفای (DeFi): پلتفرم‌هایی مثل Raydium، Orca و Serum روی سولانا اجرا می‌شوند و امکان معامله و وام‌دهی غیرمتمرکز را فراهم می‌کنند.
- NFT : بازارهای NFT محبوبی مانند Magic Eden و Solsea بر پایه سولانا ساخته شده‌اند و یکی از فعال‌ترین جوامع NFT را دارند.
- بازی‌های بلاکچینی (GameFi): سرعت بالا و کارمزد پایین، سولانا را برای اجرای بازی‌های مبتنی بر NFT و توکن‌های درون‌بازی ایده‌آل کرده‌است.
- پرداخت سریع و کم‌هزینه: کاربران می‌توانند تراکنش‌های مالی خود را در کمتر از چند ثانیه و با هزینه‌ای بسیار پایین انجام دهند.
ویژگی های سولانا
پروژه سولانا با ترکیب چند فناوری منحصربه‌فرد، سعی کرده محدودیت‌های کلاسیک بلاکچین‌ها را از میان بردارد. در جدول زیر، برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های سولانا را در مقایسه با رقبای شناخته‌شده‌اش مثل اتریوم و کاردانو می‌بینید:
| ویژگی‌ها | سولانا (Solana) | اتریوم (Ethereum) | کاردانو (Cardano) |
|---|---|---|---|
| میانگین سرعت تراکنش | حدود ۶۵,۰۰۰ تراکنش در ثانیه | ۳۰ تا ۴۵ تراکنش در ثانیه | حدود ۲۵۰ تراکنش در ثانیه |
| میانگین کارمزد تراکنش | کمتر از ۰.۰۰۰۱ دلار | حدود ۱ تا ۲۰ دلار | کمتر از ۰.۱ دلار |
| مکانیزم اجماع | ترکیب Proof of Stake + Proof of History | Proof of Stake | Proof of Stake |
| پشتیبانی از قرارداد هوشمند | با زبان Rust و C++ | با Solidity | با Plutus |
| راه‌اندازی شبکه اصلی | ۱۳۹۹ شمسی (۲۰۲۰ میلادی) | ۱۳۹۴ شمسی (۲۰۱۵ میلادی) | ۱۳۹۹ شمسی (۲۰۲۰ میلادی) |
| هدف اصلی پروژه | مقیاس‌پذیری بالا و کارمزد پایین | اجرای قراردادهای هوشمند | تمرکز بر امنیت و پایداری |
همان‌طورکه می‌بینید، سولانا ازنظر سرعت و هزینه تراکنش، عملکردی بسیار بهتر از بسیاری از رقبای خود دارد. این برتری‌ها باعث شده تا توسعه‌دهندگان پروژه‌های بزرگ و کاربران عادی، هر دو از این شبکه استقبال کنند.
بلاکچین سولانا چطور کار می‌کند؟
Proof of History (POH)یا به فارسی «اثبات تاریخ»، قلب تپنده بلاکچین سولاناست و یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که این شبکه توانسته سرعت و کارایی فوق‌العاده‌ای ارائه دهد.در بلاکچین‌های سنتی، ترتیب تراکنش‌ها با توافق بین تمام نودها تعیین می‌شود. این فرایند زمان‌بر است و هرچه تعداد تراکنش‌ها بالاتر باشد، سرعت شبکه کاهش می‌یابد. سولانا با استفاده از POH این مشکل را به‌طور خلاقانه‌ای حل کرده‌است.
این الگوریتم با ایجاد یک مهر زمانی رمزنگاری‌شده (Timestamp)برای هر تراکنش، ترتیب دقیق آن‌ها را ثبت می‌کند. به عبارت دیگر، هر تراکنش یک «اثر دیجیتال» دارد که نشان می‌دهد در چه لحظه‌ای ایجاد شده‌است. این اطلاعات در خود بلاکچین رمزنگاری می‌شود و قابل دستکاری نیست.
POH یا proof of history چیست؟
Proof of History (POH) فناوری نوآورانه‌ای در بلاکچین سولاناست که ترتیب تراکنش‌ها و زمان وقوع آن‌ها را به‌صورت خودکار و قابل اعتماد ثبت می‌کند. در بلاکچین‌های سنتی، نودها باید برای هر تراکنش با هم به توافق برسند تا ترتیب آن مشخص شود، که این فرایند زمان‌بر و کند است.
POH با تولید یک سلسله‌مراتب رمزنگاری‌شده از تراکنش‌ها، این مشکل را برطرف می‌کند. به زبان ساده، شبکه یک «ساعت داخلی» دیجیتال دارد که هر تراکنش با آن زمان‌گذاری می‌شود و ترتیب آن از قبل معلوم است. این کار باعث می‌شود نودها بدون انتظار برای تایید دیگران، تراکنش‌ها را پردازش کنند.
جمع‌بندی
سولانا را می‌توان یکی از جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌های بلاکچینی دانست که قصد دارد سرعت و کارایی شبکه‌های متمرکز را به دنیای غیرمتمرکز بیاورد. ارز دیجیتال SOL در قلب این اکوسیستم قرار دارد و نقش کلیدی در امنیت و عملکرد شبکه ایفا می‌کند. اگر به‌دنبال شناخت پروژه‌هایی با مقیاس‌پذیری بالا و پتانسیل رشد بلندمدت هستید، سولانا گزینه‌ای است که نباید از آن غافل شوید.
اگر می‌خواهید دانش خود را درباره بلاکچین‌ها عمیق‌تر کنید و با جزئیات انواع شبکه‌ها، مکانیزم‌های اجماع و کاربردهای مختلف بلاکچین آشنا شوید، مطالعه راهنمای جامع بلاکچین در بلاگ صراف توصیه می‌شود. این مقاله به شما کمک می‌کند درک بهتری از فناوری پشت سولانا و سایر شبکه‌های مطرح داشته باشید.
سوالات متداول
- آیا سولانا از اتریوم سریع‌تر است؟ بله، سولانا می‌تواند بیش از ۶۵ هزار تراکنش در ثانیه پردازش کند، درحالی‌که اتریوم در نسخه فعلی خود تنها چند ده تراکنش را انجام می‌دهد.
- آیا سرمایه‌گذاری در سولانا امن است؟ سولانا یکی از پروژه‌های قدرتمند بازار است اما مانند هر رمزارز دیگری، با ریسک نوسان قیمت همراه است. قبل از سرمایه‌گذاری، حتما تحقیقات شخصی انجام دهید.
- آیا شبکه سولانا غیرمتمرکز است؟ تا حد زیادی بله؛ اما نسبت‌به بیت‌کوین و اتریوم تمرکز بیشتری دارد. تیم توسعه سولانا درحال گسترش تعداد نودها برای افزایش غیرمتمرکزسازی است.
- Sol چیست؟ Sol، توکن بومی شبکه سولاناست که برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها، استیکینگ و دریافت پاداش استفاده می‌شود و نقشی کلیدی در امنیت و عملکرد شبکه دارد.
نظرات کاربران