بدون تردید یکی از موفقترین شبکههای بازار ارزهای دیجیتال در سالهای گذشته، سولانا بوده است. بهطوریکه بسیاری از پروژههای کریپتویی به این بلاکچین مهاجرت کردهاند تا از مزایای کلیدی سولانا یعنی سرعت بالا و کارمزد پایین تراکنشها بهرهمند شوند. بهعنوان مثال، سولانا تبدیل به بزرگترین میزبان میم کوینهای بازار کریپتو شده و از این حیث گوی سبقت را از اتریوم ربوده است.
یکی از مهمترین دلایل بنیادی پیشرفتهای سولانا، استفاده از الگوریتم اثبات تاریخچه (Proof of History) است. این الگوریتم کمک کرده تا سولانا ضمن برخورداری از امنیت مناسب، پیشرفتهای چشمگیری از نظر مقیاسپذیری در مقایسه با اتریوم را تجربه کند. اگر کنجکاو هستید که الگوریتم PoH چیست و در جایگاه فعلی سولانا چه نقشی دارد، مطالعه این مطلب را از دست ندهید.
الگوریتم اثبات تاریخ چیست؟ (Proof of History)
الگوریتم اثبات تاریخچه (Proof of History) نخستین بار در سال ۲۰۱۸ توسط آناتولی یاکوونکو، بنیانگذار شبکه سولانا، معرفی شد. ایده مرکزی این الگوریتم اجماع، اهمیت دادن به توالی و ترتیب رویدادها در بلاکچین است. یاکوونکو معتقد بود که ثبت رویدادهای یک شبکه غیرمتمرکز بهصورت متوالی و با حفظ ترتیب زمانی به اندازه خود آن رویدادها در حفظ یکپارچگی آن ضروری است.
اجرای این ایده در شبکه سولانا با استفاده از یک تابع رمزنگاری بهنام تابع تأخیر قابل تایید (VDF) صورت گرفت. این تابع برای هر یک از بلوکهای بلاکچین، مهر زمانی اختصاصی تولید میکند. طراحی این تابع بهگونهای است که دستکاری مهرهای زمانی برای مهاجمان بسیار دشوار است. وقتی مهر زمانی توسط VDF در یک بلوک ثبت میشود، اطلاعات موجود در آن بلوک تأیید شده و غیر قابل تغییر خواهند بود.
بعد از اضافه شدن به شبکه، آن بلوک نهایی شده تلقی میگردد. این موضوع نقش بسزایی در افزایش سرعت پردازش تراکنشهای شبکه سولانا دارد. در شبکههای دیگر مانند بیت کوین و اتریوم، بلوکهای ایجاد شده تنها پس از تأیید تعداد مشخصی گره نهایی میشوند. در حال حاضر سولانا بیش از ۲۹۰۰ تراکنش در ثانیه را پردازش میکند و براساس اطلاعات سایت solana.com توان پردازش ۶۵ هزار تراکنش در ثانیه را دارد. این عدد برای بلاکچینهای بیت کوین و اتریوم حداکثر ۷ و ۳۰ تراکنش در ثانیه است.
مکانیزم عملکرد الگوریتم PoH چیست؟
باید توجه داشته باشید که الگوریتم اثبات تاریخچه نوعی مکانیزم اجماع در بلاکچین نیست. در شبکههایی مانند بیت کوین، ساعت مرکزی وجود ندارد و ترتیب تراکنشها تنها براساس زمانهای گزارش شدن ماینرها تعیین میشود. الگوریتم اثبات تاریخچه بهعنوان راهحل مطمئن برای این چالش ابداع شده است.
تابع رمزنگاری تاخیر قابل تأیید (VDF) قلب الگوریتم PoH است. این تابع یک ورودی مشخص دریافت میکند و یک خروجی منحصربهفرد تحویل میدهد. نکته مهم آن است که خروجی تولیدی که اصطلاحا هش (Hash) نام دارد، بهعنوان یک مهر زمانی قابل تایید عمل میکند و غیرقابل تغییر است.
تابع VDF بهصورت مکرر در خروجیهای هش قبلی مربوط به بلوکهای شبکه سولانا اعمال میشود. این موضوع منجر به ایجاد یک زنجیره به هم پیوسته از هش میشود. در نتیجه تعداد عملیات هش در هر مرحله نشاندهنده زمان سپری شده خواهد بود. بهطوریکه یک سیر زمانبندی شده از تراکنشها به دست میآید.
بهعبارت دیگر، هر خروجی این تابع بهعنوان ورودی در محاسبه بعدی مورد استفاده قرار میگیرد. هر تراکنش جدید به آخرین هش در زنجیره سولانا اضافه میشود. ارجاع تراکنش به زنجیره هش ثابت میکند که تراکنش در یک زمان مشخص انجام گرفته است.
در ادامه فرآیند اجماع در شبکه بلاکچین سولانا تا حدی شبیه به اثبات سهام (PoS) است. پردازش تراکنشها با استفاده از الگوریتم اختصاصی شبکه سولانا بهنام Tower BFT صورت میگیرد. نودهایی که قصد دارند در فرآیند اعتبارسنجی تراکنشها مشارکت داشته باشند، باید ارز دیجیتال SOL را در شبکه سپردهگذاری (استیکینگ) کنند. پاداش نودهای اعتبارسنجی نیز در قالب ارز دیجیتال سولانا پرداخت میشود. بهدلیل آنچه الگوریتم Tower BFT مبتنی بر اثبات تاریخ است، اجماع نودها خیلی سریع صورت میگیرد.
مزایای الگوریتم Proof of History چیست؟
الگوریتم اثبات تاریخچه چند مزیت مهم دارد که لازم است در اینجا به بررسی آنها بپردازیم.
۱. بهبود مقیاسپذیری بلاکچین
اولین مزیت الگوریتم PoH افزایش سرعت پردازش تراکنشها در بلاکچین است. در کنار آن با کاهش فضای ذخیرهسازی دادهها و همچنین امکان پردازش همزمان تراکنشها، مقیاسپذیری شبکه را هم تا حد زیادی بهبود میدهد. زمان تشکیل هر بلوک جدید در شبکه سولانا حدود ۴۰۰ میلی ثانیه است. این عدد در شبکه بیت کوین به ۱۰ دقیقه میرسد.
۲. کاهش کارمزد تراکنشها
ارتقای مقیاسپذیری و افزایش سرعت پردازش تراکنشها معمولا با یک مزیت کلیدی دیگر همراه میشود و آن کاهش کارمزد تراکنشهای بلاکچین است. میانگین کارمزد تراکنشها در شبکه سولانا در سال ۲۰۲۵ حدود ۰.۰۰۰۶۴ دلار است. حتی در شلوغترین زمانهای فعالیت این بلاکچین نیز کارمزد تراکنشها بیش از ۰.۰۰۲۵ دلار نخواهد بود که بهمراتب کمتر از شبکههای بیت کوین و اتریوم است.
۳. ارتقای راندمان فعالیت گرهها
الگوریتم PoH کمک میکند تا ترتیب تراکنشها براساس زمان واقعی انجام بگیرد. بههمین دلیل، اعتبارسنجها نیاز به ارتباط مستقیم کمتری با یکدیگر دارند. در نتیجه راندمان فعالیت گرهها در شبکه سولانا افزایش مییابد. ناگفته نماند میزان مصرف انرژی بلاکچین سولانا در مقایسه با بیت کوین بهمراتب کمتر است.
معایب الگوریتم PoH در ارز دیجیتال چیست؟
یکی از چالشهای اصلی الگوریتم اثبات تاریخچه، پیچیدگیهای فنی آن است که موجب میشود درک سازوکار آن تا حدی دشوار باشد. از سویی دیگر، پیادهسازی این سازوکار نیازمند مراکز داده بزرگ است که باعث میشود ریسک متمرکز شدن شبکه را ایجاد کند. تعداد نودهای فعال شبکه سولانا در حال حاضر، کمتر از ۹۰۰ مورد است. احتمال بروز اختلال در عملکرد الگوریتم اثبات تاریخچه نیز وجود دارد. در سالهای اخیر، دو مرتبه شبکه سولانا با قطعیهای موقت روبهرو شده است.
کلام پایانی
در این مطلب بررسی کردیم که الگوریتم Proof of History چیست و چگونه کار میکند. سولانا تنها شبکه بلاکچین است که از این الگوریتم استفاده میکند. تجربه سالهای اخیر نشان میدهد که الگوریتم PoH بهخوبی جواب داده و میتوان به آن اعتماد کرد. مقیاسپذیری ایدهآل سولانا در کنار هزینههای کم و سرعت بالای پردازش تراکنشها، عامل اصلی موفقیت سولانا در سالهای گذشته بوده است. این موضوع باعث میشود که احتمالا در آینده شبکههای دیگری هم به سراغ مدلهای بهبود یافته الگوریتم اثبات تاریخچه حرکت کنند.
سوالات متداول
۱. الگوریتم PoH چیست؟
اثبات تاریخچه نوعی الگوریتم برای تعیین ترتیب توالی ثبت تراکنشها در بلاکچین است.
۲. کدام بلاکچینها از الگوریتم اثبات تاریخچه استفاده میکنند؟
سولانا مهمترین شبکهای است که از الگوریتم Proof of History استفاده میکند.
۳. مکانیزم اثبات تاریخچه بهتر است یا اثبات سهام؟
ترکیب الگوریتم اثبات تاریخچه و اثبات سهام کمک میکند تا سرعت پردازش تراکنشها در شبکه بهمراتب افزایش یابد و کارمزد آنها کمتر شود.
نظرات کاربران